ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ

Στο πλαίσιο του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης λειτουργούν, προσφέροντας σημαντικό εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο, τα Εργαστήρια:

Γνωσιακής Επιστήμης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας

Το Εργαστήριο ιδρύθηκε με το Π.Δ. 211/7-7-1998 (ΦΕΚ 170/Α/16-7-1998) και στεγάζεται στο κτήριο δίπλα στο κτήριο γραφείων του Τμήματος. Ο σκοπός σύστασης του Εργαστηρίου είναι αφενός να παρέχει υποστήριξη στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του προγράμματος "Βασική και Εφαρμοσμένη Γνωσιακή Επιστήμη" με τους υπολογιστές και τα μέσα που διαθέτει και αφετέρου να συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα σχετικά με

• Τις διαδικασίες μάθησης.
• Την ανάπτυξη υπολογιστικών μοντέλων και συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης σε συνεργασία με τμήματα Πληροφορικής.
• Την ανάπτυξη και αξιολόγηση εκπαιδευτικού λογισμικού σε συνεργασία με άλλα Πανεπιστημιακά Τμήματα και ιδιωτικές εταιρίες.
• Το σχεδιασμό υποστηριζόμενων από υπολογιστές (και γενικότερα από σύγχρονη τεχνολογία) περιβαλλόντων μάθησης.
• Την αξιολόγηση διαφόρων τυπικών και άτυπων εκπαιδευτικών πλαισίων.

Το Εργαστήριο δραστηριοποιείται σε διάφορους τομείς, όπως:

• Την ανάπτυξη μεθοδολογιών και την εμπειρική έρευνα για τη διερεύνηση των διαδικασιών μάθησης και την απόκτηση γνώσης σε διάφορα επιστημονικά πεδία (Φυσική, Μαθηματικά, Βιολογία, Ιστορία κλπ.).
• Τη συνεργασία με Τμήματα Πληροφορικής διαφόρων Πανεπιστημίων και Εργαστήρια Τεχνητής Νοημοσύνης για την ανάπτυξη υπολογιστικών μοντέλων και μαθησιακών συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης.
• Τη συνεργασία με Πανεπιστήμια και ιδιωτικές εταιρίες (όπως π.χ. την 01 Πληροφορική και την Intelearn) για την ανάπτυξη, τη δοκιμή και την αξιολόγηση εκπαιδευτικού λογισμικού.
• Το σχεδιασμό υποστηριζόμενων από σύγχρονη τεχνολογία περιβαλλόντων μάθησης, με έμφαση στα περιβάλλοντα CSCL (Computer Supported Collaborative Learning).
• Την ολοκληρωμένη αξιολόγηση διαφόρων τυπικών και άτυπων (π.χ. Web TV for Schools project) πλαισίων μάθησης.

Διευθύντρια: Καθ. Ειρήνη Σκαλιώρα

Ηλεκτρονικής Διαχείρισης Ιστορικών Αρχείων

Το Εργαστήριο ιδρύθηκε με το Π.Δ. 211/7-7-1998 (ΦΕΚ 170/Α/16-7-1998) και στεγάζεται στο κτήριο δίπλα στο κτήριο γραφείων του Τμήματος. Το Εργαστήριο έχει στόχο την ανάπτυξη της κατάλληλης τεχνολογίας και τεχνογνωσίας για τη συγκέντρωση, ψηφιοποίηση και ηλεκτρονική αρχειοθέτηση ιστορικών αρχείων και βιβλιοθηκών. Στόχος του εργαστηρίου είναι να παρουσιάσει στην ακαδημαϊκή κοινότητα συλλογές ιστορικών αρχείων και βιβλιοθηκών, οι οποίες θα περιέχουν υλικό από σημαντικές περιόδους της ελληνικής ιστορίας που τη στιγμή αυτή βρίσκεται διασκορπισμένο σε διάφορα σημεία του κόσμου. Η προσπέλαση του υλικού αυτού θα πραγματοποιείται μέσω κατάλληλα σχεδιασμένων λογισμικών τα οποία θα διευκολύνουν τον μελετητή στη θεματική αναζήτηση και την ερευνητική αξιοποίησή του με ποικίλους τρόπους. Τα σημαντικότερα αποτελέσματα που αναμένεται να προκύψουν από την πρόοδο των ερευνητικών δραστηριοτήτων του εργαστηρίου είναι τα ακόλουθα:

• Η διάσωση και η συγκέντρωση πολύτιμων τεκμηρίων της ελληνικής ιστορίας η κατάσταση των οποίων σήμερα είναι ιδιαίτερα επισφαλής καθώς αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φυσικής φθοράς ή καταστροφής από ποικίλες αιτίες.
• Η συστηματική ανασυγκρότηση σημαντικών ιστορικών αρχείων και συγκεντρωτική παρουσίαση του σχετικού υλικού με τη μορφή ψηφιακών βιβλιοθηκών.
• Η ανάπτυξη υπηρεσιών web μέσω των οποίων οι ερευνητές θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στις συλλογές του εργαστηρίου καθώς και η δημιουργία εξειδικευμένων εργαλείων θεματικής αναζήτησης προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε ιστορικού αρχείου.
• Η αναβάθμιση των ιστορικών σπουδών του ελληνισμού μέσω της οργανωμένης παρουσίασης του υλικού αυτού στην ακαδημαϊκή κοινότητα.

Το σημαντικότερο από τα ερευνητικά προγράμματα που εκπονήθηκαν έως σήμερα στο Εργαστήριο είναι το πρόγραμμα Ελληνομνήμων, που είχε ως στόχο τη δημιουργία ψηφιακής βιβλιοθήκης φιλοσοφικών και επιστημονικών εντύπων και χειρογράφων που γράφτηκαν στην ελληνική γλώσσα από το 1600 μέχρι το 1821.

Διευθυντής: Καθ. Χρήστος Παπαθεοδώρου

Πολιτικής και Θεσμικής Θεωρίας και Ιστορίας των Ιδεών

Το Εργαστήριο ιδρύθηκε με το ΦΕΚ 6749/Β/01-12-2023 και στεγάζεται στο γραφείο αρ. 15 στον πρώτο όροφο του νέου κτιρίου του Τμήματος.

Εξυπηρετεί εκπαιδευτικές, ερευνητικές και επιμορφωτικές ανάγκες στα ακόλουθα γνωστικά αντικείμενα: 

Ιστορία Ιδεών, Θεωρία Θεσμών και Δικαίου, Πολιτική Φιλοσοφία και Φιλοσοφία Δικαίου, Ιστορία Πολιτικών Ιδεών, Θεωρία Δημοκρατίας, Θεωρία Δικαιωμάτων και Συνταγματικές Ελευθερίες, Ιστορία Πολιτικής και Συνταγματικής Θεωρίας, Ιστορία Πολιτικών Θεσμών: Συνταγματισμός και Κράτος Δικαίου, Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, Πολιτική και Συνταγματική Ιστορία της Νεότερης και Σύγχρονης Ελλάδας, Ιστορία των Δομών του Ελληνικού Κράτους, Ριζοσπαστικός Διαφωτισμός και Εποχή των Επαναστάσεων, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Δημόσια Σφαίρα και Ιστορία του Τύπου στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, Ιστορία των Οικονομικών Ιδεών, Φιλοσοφία και  Μεθοδολογία των Οικονομικών, Φιλοσοφία των Κοινωνικών Επιστημών, Οικονομικά και Ηθική/Επιχειρησιακή Ηθική/Θρησκεία και οικονομική σκέψη, Οικονομικά και Ψυχολογία: Συμπεριφορικά Οικονομικά, Οργανωσιακή Συμπεριφορά και Ηγεσία, Κοινωνική και Οικονομική Ιστορία, Ιστορία των Ιδεών κατά τη Μεσαιωνική και Πρώιμη Νεότερη Περίοδο, Παλαιογραφία, Ιστορία του Βιβλίου, Κοινωνική Θεωρία, Ιστορία των Γυναικών και του Φύλου/Έμφυλες Ταυτότητες, Παγκοσμιοποίηση, Ανισότητα, Ανεργία, Φτώχεια, Μετανάστευση, Πολυπολιτισμικότητα, Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές Συνέπειες της Τεχνητής Νοημοσύνης και Ηθικές Προκλήσεις, Ιστορία Εργασίας και Εργασιακών Σχέσεων, Ιστορία της Δημόσιας Υγείας, Οικονομική και Πολιτισμική Γεωγραφία, Διακρίσεις, Επίδραση Τεχνολογίας στις Αγορές Εργασίες (Ζητήματα Διαφορετικότητας/Συμπεριληπτικότητα), Εθνοτικές Ταυτότητες, Φυλετικές Διαφορές και Διαπολιτισμικότητα.

Αποστολή του είναι:

• η κάλυψη, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, των διδακτικών και ερευνητικών αναγκών του Τμήματος ΙΦΕ, καθώς και άλλων Τμημάτων και Σχολών του ΕΚΠΑ, σε θέματα που εμπίπτουν στα γνωστικά πεδία του Εργαστηρίου, 
• η εκπαίδευση (θεωρητική και πρακτική άσκηση) ειδικευμένων επιστημόνων στα γνωστικά αντικείμενα που καλύπτει το Εργαστήριο
• η προαγωγή της έρευνας μέσω της συμμετοχής σε ερευνητικά προγράμματα καθώς και της συνεργασίας και ανταλλαγής επιστημονικών γνώσεων με άλλα κέντρα ερευνών, εργαστήρια ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και ερευνητικών φορέων στην Ελλάδα και το εξωτερικό,
• η οργάνωση κοινότητας νέων κοινωνικών επιστημόνων, ιστορικών, οικονομολόγων, νομικών, φιλοσόφων αλλά ιδίως ιστορικών των ιδεών που μοιράζονται τα σχετικά ενδιαφέροντα.
• η διοργάνωση σεμιναρίων, ημερίδων, συμποσίων, συνεδρίων, επιστημονικών διαλέξεων, θερινών μαθημάτων και άλλων επιστημονικών εκδηλώσεων, καθώς και την πρόσκληση επιστημόνων αναγνωρισμένου κύρους από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
• η δημιουργία διαδραστικού αποθετηρίου στο οποίο θα συγκεντρώνονται και θα διατίθενται εργασίες σχετικές με τα γνωστικά αντικείμενα του Εργαστηρίου, 
• η παροχή υπηρεσιών επιστημονικού και εξειδικευμένου συμβουλευτικού έργου προς τρίτα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, όπως γνωμοδοτήσεις, μελέτες και έρευνες, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία (κυρίως όσα προβλέπει το άρθρο 51 του ν. 4957/2022), ιδίως προς τους φορείς του δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται σύμφωνα με την περ. α της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014.

Διευθυντής: Καθ. Αριστείδης Χατζής

Φιλοσοφίας, Ηθικής, Πολιτικής και Επικοινωνίας για την Επιστήμη και την Τεχνολογία

Το Εργαστήριο Φιλοσοφίας, Ηθικής, Πολιτικής και Επικοινωνίας για την Επιστήμη και την Τεχνολογία» (Laboratory of Philosophy, Ethics, Policy and Communication of Science and Technology), έχει ως σκοπό:

• Την κάλυψη σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό και μεταδιδακτορικό επίπεδο των διδακτικών και ερευνητικών αναγκών του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, σε θέματα που εμπίπτουν στο αντικείμενο του εργαστηρίου.
• Την έρευνα με αντικείμενο την φιλοσοφική ανάλυση της επιστήμης και της τεχνολογίας, τις διαδικασίες παραγωγής, ανάπτυξης, οργάνωσης, επικοινωνίας και πρακτικής αξιοποίησης της επιστημονικής και τεχνολογικής γνώσης, καθώς και θέματα ηθικής της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας και επιστημονικής και τεχνολογικής πολιτικής.
• Την διεκδίκηση ερευνητικών προγραμμάτων καθώς και την συνεργασία κάθε μορφής με κέντρα ερευνών, κέντρα αριστείας και ακαδημαϊκά ιδρύματα της ημεδαπής και της αλλοδαπής, εφόσον οι επιστημονικοί στόχοι συμπίπτουν, συμβαδίζουν και αλληλοσυμπληρώνονται με εκείνους του εργαστηρίου.
• Τη διοργάνωση επιστημονικών διαλέξεων, ημερίδων, σεμιναρίων, συμποσίων, συνεδρίων και άλλων επιστημονικών εκδηλώσεων, την πραγματοποίηση δημοσιεύσεων και εκδόσεων και την πρόσκληση Ελλήνων και ξένων αναγνωρισμένων επιστημόνων και άλλων προσωπικοτήτων.
• Τη συνεργασία με φορείς του δημοσίου τομέα, οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς, καθώς και με διεθνείς οργανισμούς και οργανώσεις ώστε να συμβάλει στη μελέτη και υποβολή προτάσεων και εναλλακτικών μεθόδων αντιμετώπισης προβλημάτων που εμπίπτουν στα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Εργαστηρίου.
• Την παροχή υπηρεσιών σε ιδιώτες κατά τα προβλεπόμενα στο π.δ. 159/1984 (Α΄53).

Διευθυντής: Καθ. Ευστάθιος Ψύλλος